Tijdvak 9: 1900-1950
Bezetting, verzet en vervolging
Met de Duitse inval en de capitulatie in mei 1940 veranderde er veel in Nijmegen. Tal van maatregelen werden afgekondigd en de Nijmegenaren moesten zich aan veel regels houden. Niet iedereen was bereid om dit te doen en toen de maatregelen van de Duitsers steeds strenger werden en de oorlog maar voortduurde nam het verzet toe.
Er ontstonden verschillende verzetsgroepen en de verspreiding van illegale kranten nam toe. Zo kwamen de krant De Gelderlander en de openbare bibliotheek in verzet tegen overname door de nazi's. Er kwamen in Nijmegen ook verzetsgroepen zoals Poelen, Hogerhand, Natura, Oranjewacht, de Pandoerenclub en de groep Fredericks.
Vooral voor de Nijmeegse Joden had de Tweede Wereldoorlog veel gevolgen. Vóór de Tweede Wereldoorlog woonden ongeveer 500 Joden in Nijmegen. In de oorlogsjaren werden de meesten weggevoerd naar concentratiekampen. Nog geen negentig Nijmeegse Joden overleefden de oorlog.
Bombardement
Op 22 februari 1944 werd Nijmegen gebombardeerd door de geallieerden. Bij dit bombardement werden ruim 120 bommen op Nijmegen geworpen. Er vielen bijna 800 doden en velen werden gewond. Gebouwen werden verwoest en er brak overal brand uit. Over het bombardement is een apart thema gemaakt op Geschiedenislokaal024.
Market Garden
Zondag 17 september 1944 startte operatie Market Garden. Market Garden bestond uit twee delen. Luchtlandingstroepen (Market) zouden bij verrassing bruggen tussen Eindhoven en Arnhem veroveren en bezet houden. Optrekkende grondtroepen (Garden) zouden dan over land sneller richting Arnhem kunnen.
Het plan slaagde niet. De Waalbrug werd pas op 20 september veroverd en Arnhem werd niet bereikt. Nijmegen werd hierdoor frontstad. De stad was wel bevrijd, maar nog niet vrij en maandenlang werd de stad betookt door Duitse granaten. Hierbij vielen nog eens zo'n 800 burgerslachtoffers. Pas eind maart na de start van Operatie Veritable in februari '45 was Nijmegen frontstad af.
Bevrijding
Wanneer op 5 mei ‘45 heel Nederland bevrijd is, wordt ook in Nijmegen feestgevierd. Duizenden kwamen op 5 mei naar de Markt om op de ruïnes van de winkels tegenover de Waag naar toespraken te luisteren. Op 10 mei werden de gesneuvelde soldaten herdacht. Op 14 mei was er nationaal bevrijdingsfeest.